Reforma systemu świadczeń rodzinnych w Brukseli

Od 1 stycznia 2020 r. weszła w życie reforma prawa do świadczeń rodzinnych i porodowych na terenie regionu stołecznego Brukseli. 

Podstawową zmianą w systemie jest zniesienie różnicy pomiędzy wysokością świadczeń na poszczególne dzieci. Dotychczasowe prawo przewidywało najniższe świadczenia dla pierwszego dziecka w rodzinie, na drugie dziecko kwota była już znacznie wyższa, a na trzecie i każde kolejne już bardzo wysoka. Skutkiem tego systemu najbardziej poszkodowane były rodziny z jednym dzieckiem. Celem reformy jest zniesienie dyskryminacji pomiędzy świadczeniami dla rodzin wielodzietnych a rodzin z jednym lub dwójką dzieci. Każde dziecko ma otrzymać tą samą kwotę podstawową, a różnice pomiędzy statusem rodziny mają być wyrównane za pomocą różnych dodatków socjalnych, w zależności od sytuacji w rodzinie lub stanu zdrowia dziecka. Kolejnym ważnym aspektem reformy jest zniesienie dyskryminacji w wysokości i sposobie wypłat w tzw. rodzinach patchworkowych, czyli w nowych formach tworzonych związków oraz w przypadku związków jednej płci.
Instytucją odpowiedzialną za wprowadzenie reformy oraz kontrolę nad nowym systemem została Iriscare, która przejęła zarząd od instytucji Famifed od 01/01/2020r. Nowy system dotyczy wszystkich dzieci zamieszkałych w regionie stołecznym Brukseli. Nowa instytucja Famiris przejęła obowiązki wypłat świadczeń rodzinnych od dotychczasowej instytucji Famifed. 
Osoby uprawomocnione do pobierania świadczeń nie muszą składać żadnych dodatkowych wniosków, nowe prawo w ich przypadku oraz stawki dostosowane do danej sytuacji rodzinnej według informacji dostępnych w państwowej bazie danych mieszkańców Brukseli zostały wprowadzone automatycznie. W przypadku osób/rodzin, które przeprowadziły się z innego regionu lub przybyły do Belgii i zamieszkały, podjęły pracę lub działalność gospodarczą w Brukseli lub w przypadku pierwszej ciąży lub też adopcji należy złożyć wniosek do jednego z funduszy świadczeń rodzinnych: 

• FAMIRIS - nowo utworzona kasa państwowa – w miejsce poprzedniej kasy państwowej  Famifed
• INFINO BRUSSEL – połączenie, fuzja poprzednich prywatnych kas Securex oraz Acerta
• KIDSLIFE BRUSSEL – połączenie, fuzja poprzednich prywatnych kas: Group S, ADMB oraz  Horizon Het Gezin
• PARENTIA BRUSSEL – połączenie, fuzja poprzednich prywatnych kas: Partena, Attentia oraz Mensura/Future Generations
•  BRUSSELS FAMILY – nowa nazwa kasy Xerius

Jeśli nie jesteśmy zadowoleni z dotychczasowych usług danego funduszu, to od 1 stycznia 2022r. możemy zawnioskować o przeniesienie naszych akt i wypłat do innego z 5 funduszy. 
Od 1 stycznia 2020 r. po wejściu w życie reformy w tym regionie, niektóre świadczenia zostały zwiększone według nowych przepisów, a w przypadku, jeśli nowe świadczenia byłyby niższe zostały zagwarantowane w tym wypadku wysokości poprzednich świadczeń. W ten sposób żadna z rodzin brukselskich nie jest poszkodowana przez reformę systemu, a wręcz przeciwnie – około 2/3 rodzin zyskały średnio 40 euro więcej dzięki nowemu prawu.

Zasiłek porodowy lub adopcyjny – geboortepremie of adoptiepremie /allocation de naissance ou d’adoption

Jest to jednorazowo wypłacany zasiłek porodowy lub adopcyjny w wysokości 1100 euro na pierwsze dziecko i na każde dziecko ciąży mnogiej. 
Aby otrzymać ten zasiłek należy złożyć wniosek najwcześniej w 6 miesiącu ciąży lub w miesiącu rozpoczęcia procedury przyznania dziecka do adopcji, a najpóźniej 5 lat po porodzie lub dacie rozpoczęcia adopcji dziecka. Wniosek ten należy złożyć w jednym z pięciu funduszy rodzinnych. 
Wypłata zasiłku następuje najwcześniej 2 miesiące przed planowaną datą porodu.
W przypadku adopcji zasiłek jest wypłacany najwcześniej w momencie faktycznego zamieszkania dziecka w rodzinie adopcyjnej. 

Na każde kolejne dziecko zasiłek porodowy wynosi 500 euro i jeśli otrzymujemy już zasiłek wypłacany przez jedną z kas, a dziecko i matka mieszkają w Brukseli, to nie trzeba składać osobnego wniosku. Fundusz otrzyma dane po porodzie dziecka z państwowej bazy danych i automatycznie przyzna prawo do zasiłku porodowego oraz rodzinnego. 

Zasiłek podstawowy – basisbedrag van kinderbijslag / montant de base des allocations familiales 

Dzieci urodzone przed 01/01/2020r. otrzymują zasiłek zgodnie z poprzednio obowiązującym prawodawstwem wraz z przysługującym dodatkiem wiekowym, jeśli jest korzystniejszy od nowego prawa. Dodatek wiekowy pozostaje w tym przypadku niezmieniony – nie podlega dalszemu wzrostowi wraz z wiekiem dziecka. 
W przypadku niezłożenia wniosku przed 31/12/2019 r. lub dla dzieci urodzonych od 01/01/2020 r. można ubiegać się o świadczenia rodzinne z mocą wsteczną do 3 lat w jednym z nowo utworzonych 5-ciu funduszy rodzinnych. Według poprzedniego prawa - do 5 lat wstecz. Wybór funduszu jest dowolny dla nowych wniosków. Jeśli jesteśmy niezadowoleni, to możemy zmienić fundusz od 1/01/2022r. 
Prawo do zasiłku podstawowego jest bezwarunkowe do sierpnia roku, w którym dziecko kończy 18 lat. W przypadku dzieci niepełnosprawnych prawo to jest przedłużone do 21 roku życia. 
Istnieją pewne warunki związane głównie z prawem pobytowym, które mogą wykluczyć w niektórych przypadkach przyznanie prawa do świadczeń rodzinnych. 
W przypadku dzieci mieszkających w innych państwach Unii Europejskiej mają zastosowanie rozporządzenia europejskie regulujące przyznawanie świadczeń w ramach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w Europie. 
Konkretnie oznacza to, że jeśli przynajmniej jeden z rodziców jest zatrudniony jako pracownik w firmie belgijskiej lub prowadzi działalność gospodarczą w Belgii, lub składki na poczet ubezpieczenia społecznego są opłacane w Belgii – tak jak niektórych w przypadkach pracowników oddelegowanych, to dziecko pozostające w innym kraju Unii Europejskiej również otrzyma świadczenia rodzinne tak jakby mieszkało w Belgii. Jeśli jeden z rodziców jest zatrudniony w regionie stołecznym Brukseli lub prowadzi działalność gospodarczą to dziecko otrzyma świadczenia rodzinne z Brukseli. 

Premia szkolna - schoolpremie/prime de scolarité

Raz w roku w miesiącu sierpniu każde dziecko, które ma prawo do zasiłku podstawowego otrzymuje automatycznie dodatkowo premię szkolną. Wysokość jej jest uzależniona od wieku dziecka:
 

Dodatek socjalny – TOESLAGEN VOLGENS DE GEZINSSITUATIE/SUPPLÉMENTS EN FONCTION DE LA SITUATION FAMILIALE 

Prawo do dodatku socjalnego jest przyznawane rodzinie z niskim dochodem i jest uzależnione od wysokości tego dochodu oraz od ilości dzieci w rodzinie. Stawki te przysługują na każde dziecko w rodzinie:

Dodatek opiekuńczy – toeslagen volgens de gezinssituatie of de situatie van het kind / suppléments en fonction de la situation familial ou la situation de l’enfant 

Dodatek opiekuńczy ma służyć pokryciu dodatkowych kosztów dzieci znajdujących się w szczególnych sytuacjach, takich jak sieroty, półsieroty, dzieci przebywające w rodzinach zastępczych lub dzieci niepełnosprawne. 

Dodatek dla sieroty – toeslag voor weeskinderen / Supplément orphelins: 

Dodatek dla sieroty wynosi 163,20 euro miesięcznie, czyli jest to podwójna kwota zasiłku podstawowego, a dla półsieroty 81,60 euro, czyli podwyższony o 50% zasiłek podstawowy. Dodatki te są wypłacane tak długo jak istnieje prawo do zasiłku podstawowego, a w przypadku półsierot bez względu na to, czy pozostający przy życiu rodzic jest samotny, czy założy nowy związek. Prawo to dotyczy dzieci, które utraciły obojga lub jednego z rodziców po 31/12/2018 r. Dzieci, które zostały sierotami przed 1/01/2019 r. otrzymują zasiłek sierocy według poprzedniego prawodawstwa i w przypadku półsierot tak długo, jak pozostający przy życiu rodzic wychowuje dzieci samotnie.

Dodatek dla dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej – pleeggezientoeslag / enfant place en famille d’accueil: 

Dodatek ten wynosi 64,28 € miesięcznie i jest wypłacany opiekunowi od momentu, gdy dziecko jest umieszczone w rodzinie zastępczej i gdy chodzi o pobyt długoterminowy.
Dodatek dla dziecka niepełnosprawnego - toeslag op de kinderbijslag voor een kind met een handicap / supplément pour enfants atteints d’une affection:
Dodatek ten jest przyznawany dzieciom wymagającym dodatkowej opieki i jego wysokość jest uzależniona od stopnia niepełnosprawności i wynosi od € 84,01 do € 560,08 miesięcznie. Kryteria określające stopień niepełnosprawności są przeniesione w całości z poprzedniego prawodawstwa. Dodatek ten przyznawany jest do 21 roku życia.

Więcej informacji dla członków ACV w ACV–Dienst Grensarbeiders Nieuwe EU- Lidstaten pod adresem e-mail: iwona.cieszynska@acv-csc.be lub Antwerpen.Oost-Europa@acv-csc.be